Verbindend Leren

1. Waarom gebruikt de school het onderwijsmodel Verbindend Leren?

• De afgelopen jaren heeft het Picasso Lyceum hard gewerkt aan de herijking van de koers van het onderwijs met als centrale vraag: Wat hebben onze leerlingen nodig om goed toegerust en met vertrouwen hun toekomst tegemoet te treden?
• Leerlingen van nu hebben te maken met een wereld die razendsnel verandert, waarin de prestatiedruk groot is, met een grote invloed van nieuwe technologieën, ongelijke kansen en vroege selectie.
• Met Verbindend Leren kijken we verder dan een mooi diploma. Onderwijs is meer dan kennisoverdracht. Om goed toegerust te zijn ontwikkelen de leerlingen vaardigheden die ze nodig hebben om succesvol deel te nemen in de maatschappij van de toekomst. Denk aan vaardigheden als kritisch denken, creatief denken, probleem oplossen, ICT-basisvaardigheden, informatievaardigheden en mediawijsheid.
• We bieden onderwijs dat de leerling stimuleert om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen leerproces en te leren van ervaringen die relevant zijn voor zijn eigen leven en de wereld om zich heen.
• Op het Picasso Lyceum mag de leerling eigen keuzes maken. Zo leren we (leerling, docent, coach en verbindingscoach) van en met elkaar. We doen het samen.

2. Wat is Verbindend Leren?

• Verbinding is voor het Picasso Lyceum een kernwaarde. Verbindend Leren betekent onderwijs waarin een evenwicht is tussen kennis, vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling. Wij geloven dat een leerling zich het best ontwikkelt als hij in balans is met zichzelf en met zijn omgeving.
• We willen dat de school een veilige en prettige omgeving is waar de leerling zich gekend en geaccepteerd voelt. Dat is de basis voor groei.
• We moedigen de leerling aan om te leren door te doen, te experimenteren met verschillende oplossingen voor complexe problemen en om zijn eigen interesses te ontdekken en te volgen. De leerlingen leren feedback geven en ontvangen.
• De vakdocenten geven nog steeds klassikaal les (instructie aan de hele groep) en bieden daarnaast aan ondersteuning en begeleiding aan leerlingen die dat nodig hebben of willen om de leerstof extra te oefenen, te versnellen of te verdiepen.
• De coaches begeleiden de leerling in zijn ontwikkeling, met aandacht voor het welbevinden. De coach is de belangrijke schakel in de ontwikkeling van de leerling én aanspreekpunt voor de ouders, die we als partners zien.

3. Waarin onderscheidt Verbindend Leren zich van meer

   traditioneel onderwijs?

• Verbindend Leren is een vervolgstap in de onderwijsontwikkeling die al eerder op het Picasso Lyceum in gang is gezet. Veel onderdelen bestaan nu ook al en die blijven, zoals:
  • Persoonlijke coach voor iedere leerling
  • Werken in domeinen (dat heet voortaan Verbinding)
  • Persoonlijke Leertijd (PLT) (zie ook vraag 4)
  • Connect-uren (zie ook vraag 11)
  • Brede brugklas (zie ook vraag 6)
• Een leerling kan op onze school examen doen op verschillende niveaus. Hij krijgt dan een maatwerkdiploma. Hierop staat welke vakken de leerling op een hoger niveau heeft afgerond dan het niveau waarop hij uiteindelijk het diploma haalt.
• Veel van onze leerlingen zoeken de uitdaging en sluiten één of meer vakken versneld of op een hoger niveau af. Ook zijn er leerlingen die graag een extra vak volgen. Dit gebeurt in overleg met de coach en decaan.
• Wat nieuw is, is het rooster dat voor iedere leerling start om half negen en eindigt om half vier. Er zijn geen tussenuren meer. Alle leerlingen zijn uit om half vier en hebben dan geen of nauwelijks huiswerk meer, omdat zij hieraan al gewerkt hebben tijdens schooltijd.
• Met de invoering van de brede, driejarige burgklas bieden we leerlingen meer kansen. De leerlingen hoeven pas in het derde leerjaar een definitieve keuze te maken voor het niveau waarop zij eindexamen willen doen.

4. Wat is persoonlijke leertijd (PLT)?

• Ons onderwijs is erop gericht dat we elke leerling intensief begeleiden en volgen. Onze leerlingen leren plannen en organiseren, zodat ze steeds zelfstandiger worden. De docenten en coaches helpen hen daarbij.
• Leerlingen starten hun schooldag met een gezamenlijke Dagstart. De coach gaat met de leerlingen in gesprek over zaken die op school spelen, hij bespreekt actualiteiten en besteedt aandacht hoe het in de groep gaat.
• Coaching is eenmaal per week in leerjaar 1 en 2.
• Vanaf leerjaar 3 is dat eenmaal per 2 à 3 weken. De coach heeft aandacht voor het welbevinden, houding en aanwezigheid van de leerling.

5. Hoe wordt de kwaliteit van het onderwijs gewaarborgd?

• De docenten evalueren iedere dag hoe de dag is verlopen en wat beter kan. Er worden direct afspraken gemaakt voor de dag erna. Concrete verbeterpunten worden zo snel mogelijk in de onderwijsaanpak verwerkt.
• De schoolleiding houdt nauwgezet vinger aan de pols en stuurt bij waar en wanneer nodig. Zo maken we het onderwijs elke dag een beetje beter.
• Het onderwijsmodel is gestaafd op wetenschappelijk onderzoek, waarbij nadruk is gelegd op welke interventies in onderwijs effectief zijn.
• Samenwerken, feedback en het aanleren van verschillende leerstrategieën (leren leren) zijn belangrijke pijlers onder ons onderwijsmodel die we extra nadruk geven tijdens de Connect-uren en Persoonlijke Leertijd (PLT).
• In de voorbereiding en tijdens de implementatie van Verbindend Leren wordt de school begeleid door een externe partij. De Universiteit Leiden is betrokken om de resultaten te onderzoeken en te evalueren.
• Verder zijn we actief in landelijke onderwijsnetwerken waarbij we ook leren van andere scholen.

6. Wat betekent een brugklas van drie jaar?

• Het bepalen van een definitief uitstroommoment is na drie jaar. Leerlingen starten in de brugklas op het niveau van het basisschooladvies.
• Bij een gemengd advies bespreken we wat het beste is voor de leerling. Zij kunnen tot drie vakken op het hoogste adviesniveau volgen.
• In de eerste drie jaar krijgen leerlingen de kans om hun talenten te ontdekken en te laten zien wat ze kunnen. Daarna stromen leerlingen door naar mavo, havo of vwo.

7. Krijgt iedereen in de verlengde brugklas drie jaar op hetzelfde niveau les?

• In de onderbouw wordt het onderwijs afgestemd op het niveau van de leerlingen in de mavo/havo- en havo vwo-brugklassen. Dit gebeurde al in leerjaar 1 en 2 en in 3 havo/vwo. Vanaf dit schooljaar wordt ook de mavo hierbij betrokken in de derde klas.
• Ouders van de leerlingen die dit betreft zijn hierover al eerder geïnformeerd.
• In de onderbouw krijgt iedere leerling de kans elk vak op een passend niveau te volgen. Een leerling kan hierdoor bijvoorbeeld een taal op een ander niveau volgen dan wiskunde.

8. Krijgt een leerling in de bovenbouw binnen ieder profiel dezelfde lessen?

• Leerlingen krijgen les voor hun profielvakken en daarnaast voor vakken als Nederlands, Engels, maatschappijleer, lichamelijke opvoeding, culturele & kunstzinnige vorming.
• Het Picasso Lyceum heeft de profielvakken geordend binnen de vier Verbindingen:
  • Natuur (bijvoorbeeld wiskunde, natuurkunde, scheikunde en biologie)
  • Maatschappij (bijvoorbeeld geschiedenis, economie en maatschappijleer)
  • Taal (Nederlands, Engels, Frans, Duits)
  • Expressie (bijvoorbeeld lichamelijke opvoeding, tekenen, muziek, culturele en kunstzinnige vorming)
• Elke Verbinding heeft een eigen grote ruimte in de school met daar omheen instructieruimtes.
• Iedere leerling heeft in alle Verbindingen les, welk profiel ook gekozen wordt. Het aantal vakken dat gevolgd wordt binnen een bepaalde Verbinding is profielafhankelijk.
• Wanneer een leerling minder vakken heeft binnen een bepaalde Verbinding en/of zijn werk af heeft, dan kan deze leerling ook zelfstandig werken aan andere vakken.

9. Hoeveel lestijd is er voor de leerlingen per vak?

• Verbindend Leren verdeelt de onderwijstijd in:
  • Persoonlijke Leertijd: o.a. coachgesprekken, Dagstart, voorbereiding op coachgesprek, reflectie op coachgesprekken, planningsactiviteiten.
  • Vakinhoud: o.a. vaste lessen, keuzelessen. Hierbinnen valt ook de instructietijd van vakdocenten. Naast de vaste tijd met een vakdocent is er ruimte om een extra les (instructie te kiezen) voor leerlingen die daar behoefte aan hebben. De instructielessen duren een half uur.
  • Connect-lijn: vakoverstijgende projecten waarin de inhoud van verschillende vakken terugkomt en diverse vaardigheden worden ontwikkelt.

10. Hoe zit dat nu precies met 30 minuten lestijd?

• De ingeroosterde instructieles van 30 minuten is te vergelijken met de klassikale les. Alle leerlingen dezelfde leerstof, uitgelegd door de vakdocent.
• Naast deze les neemt de docent initiatief voor aanvullende uitleg aan leerlingen die dat nodig hebben of als leerlingen zelf vragen om extra uitleg als ze ergens tegenaan lopen.
• Wij maken onderscheid in ingeroosterde instructietijd, aanvullende instructietijd, individuele coaching en Connect-uren.
• Dat betekent dat een docent extra instructie kan geven voor een groep (of een deel daarvan) als dat nodig is.
• Naast de instructieles biedt de onderwijstijd ruimte om zelfstandig of in groepjes te werken, (huiswerk)opdrachten te maken en zo te werken aan begrip en verwerking van de gegeven instructie. Hierbij zijn er altijd onderwijsprofessionals om het leerproces te begeleiden.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt:

• De verschuiving van de aanvangstijd van de lessen met één uur draagt bij aan minder te laat komen op school, minder slaperigheid overdag, meer aandacht tijdens de les en betere leerprestaties. (Kennisrotonde, 2022).
• Er bestaat een grotere kans dat leerlingen effectief leren als de leerperiodes kort (tenminste 20 minuten) en zinvol zijn. (Sousa, 2017)
• De effectiviteit van het instructiemodel is overtuigend aangetoond. Onderzoek laat zien dat directe instructie positieve effecten heeft en leidt tot betere leerresultaten binnen verschillende domeinen: taal, rekenen en zaakvakken. (Onderwijskennis.nl)

11. Wat zijn Connect-uren?

• Het schoolexamen biedt scholen de ruimte, naast de voorgeschreven stof, in de examenprogramma’s schooleigen keuzes te maken. Op het Picasso Lyceum hebben we gekozen voor de leerlijn Connect
• De leerlingen werken tijdens de Connect-uren met elkaar aan vakoverstijgende projecten. Door actuele thema’s vanuit verschillende perspectieven (vakken) te benaderen en elkaar daar over te bevragen, leren leerlingen niet alleen zichzelf en elkaar beter kennen, maar ook de wereld om zich heen.
• Naast kennis en inzicht ontwikkelen de leerlingen vaardigheden als samenwerken, onderzoeken, problemen oplossen, relevante informatie verzamelen en duiden, rapporteren, kritisch en creatief denken. Deze vaardigheden zijn van groot belang om ook in de toekomst te kunnen blijven ontwikkelen in een snel veranderende samenleving.
• De werkwijze is net als bij de andere Verbindingen, een combinatie van instructie, workshops en verwerkingstijd.
• Connect wordt uiteindelijk afgesloten met een schoolexamen. Daarmee krijgt deze leerlijn een status die vergelijkbaar is met de andere vak- en leergebieden. Een leerling moet Connect afsluiten met voldoende of goed.
• Voorheen kende het Picasso Lyceum zes Connectweken per jaar. In het huidige onderwijsmodel is gekozen voor drie Connecturen per week in de onderbouw en vijf in de bovenbouw.

12. Hoe worden ouders op de hoogte gehouden over hoe het gaat met hun kind op school?

• Op verschillende momenten en manieren informeren we ouders:
  • Ouderavonden
  • Reguliere nieuwsbrieven. Deze zullen vaker verschijnen om u goed op de hoogte te houden van hoe het gaat op school.
  • Ontwikkelgesprekken met leerling, ouders en coach.

13. Wat betekent werken op de Verbinding?

• Voorheen kenden we tussenuren en domeinuren. Deze zijn nu samengevoegd op een Verbinding (wat we voorheen een domein noemden). Kernteams passen waar nodig ruimtes aan en creëren plekken waar leerlingen in stilte kunnen werken.
• Op de Verbinding loopt altijd personeel rond. Dat zijn coaches en vakdocenten. Zij zijn er om vragen te beantwoorden, een korte extra uitleg te geven en ook gewoon om een praatje te maken dat bijdraagt aan het opbouwen van de relatie.
• Is een vakdocent niet beschikbaar, dan kan de leerling gebruik maken van diverse andere bronnen of hulpmiddelen. Leerlingen hebben onder andere de beschikking over (digitaal) lesmateriaal, toegang tot het instructiefilms van platform JoJoSchool en kunnen gebruik maken van moderne technieken zoals AI.
• Voor examenleerlingen is er op de Verbinding tijd en ruimte om zich voor te bereiden op de examens, begeleid door vakdocent of coach.

14. Wat zijn de leermomenten op een dag?

• In de ochtend worden instructiemomenten/workshops aangeboden die een brede set aan leerdoelen dekken, de SLO-kerndoelen onderbouw, eindtermen bovenbouw.
• In de middag kunnen leerlingen kiezen voor een instructie/workshop onder leiding van docenten.
• De leerlijn Connect gaat om vakoverstijgende projecten. Leerlingen komen in aanraking met elementen van verschillende vakken. Het is een andere manier om stof te verwerken, passend bij vervolgonderwijs en het werkveld. (Leren) samenwerken speelt hierin ook een rol.

15. Hoe ziet het rooster er uit?

• De Dagstart is om 9.15 uur. Het huidige roostersysteem geeft alleen eenheden van 30 minuten weer.  De ervaring leert dat kinderen snel de starttijd aangeleerd hebben.
• Coaching vindt plaats voor de dagstart. Een leerling komt in principe 1 maal per week (onderbouw) of 1 maal per 2 à 3 weken eerder naar school.
• Leerlingen hebben 9 (onderbouw) of 10 (bovenbouw) blokken in hun rooster staan, passend bij de verschillende Verbindingen. Op deze manier is voor het hele jaar bekend waar in het gebouw ze aan leerdoelen werken.
• De lesdag eindigt om 15.30 uur.

16. Hoe komt het dat er geen duidelijk rooster is voor de leerlingen?

• Het digitale roosterprogramma is, ondanks uitvoerige tests voor de zomervakantie, niet in staat gebleken om voor elke leerling een persoonlijk rooster te genereren voor elke leerling. Op dit moment wordt hard gewerkt aan een oplossing voor dit probleem.
• De leerling kan wel in Planners zien (zie ook vraag 19 over Magister.learn) welke opdrachten er zijn om aan te werken.

17. Wat betekent Verbindend Leren voor de examenklassen?

• Voor examenklassen worden extra examentrainingen ingepland.. 
• Op de Verbindingen is er ruimte om te werken aan het schoolexamen Connect, aan zaakvakken en bijvoorbeeld het profielwerkstuk.

18. Hoeveel tijd is er voor praktijkvakken?

• De gymlessen (LO) bieden we aan in blokken van 2 klokuren. In het examenjaar is dit 1 uur.
• LO2 en Bewegen Sport en Maatschappij (BSM) kan ook extern worden gevolgd. Theorie kan ook in een theorielokaal worden aangeboden.
• Andere praktijkvakken, zoals tekenen en muziek, worden aangeboden in eenheden van 60 minuten.

19. Wat is Magister.learn?

• learn is een digitaal platform waar docenten informatie en opdrachten kunnen delen met leerlingen. Leerlingen kunnen vanuit Magister.learn met één druk op de knop de leeractiviteiten binnen het vak starten.
• De docent kan bijvoorbeeld een zelf vormgegeven practicum of schrijfopdracht met het digitale lesboek makkelijk samen klaarzetten in Magister.learn.
• Dit jaar werken we voor het eerst met digitale studiewijzers binnen Magister.learn nadat uitgever Sanoma besloten had te stoppen met Magister.me. Dat betekent dat studiewijzers opnieuw worden ingeregeld. Deze studiewijzers noemen we voortaan Planners.
• De vaksecties zijn druk bezig om deze beschikbaar te maken. De Planner geeft leerlingen houvast in wat ze leren en wanneer het huiswerk af moet zijn. Op het startscherm van Magister.learn staan alle vakken.

Nog andere vragen?

• U kunt uw vragen via mail sturen naar [email protected]. Wij zullen de vragen beantwoorden in de eerstvolgende nieuwsbrief.